Sau trận động đất kinh hoàng dẫn đến sóng thần tàn phá Nhật Bản, UBND thành phố Hà Nội đã yêu cầu các sở, ngành và quận, huyện thực hiện ngay kế hoạch phòng tránh. Trong đó, Hà Nội yêu cầu cơ quan khi cấp phép xây dựng các công trình công cộng và tòa nhà cao tầng phải tính đến khả năng chống chọi với động đất.
Cẩn trọng để phòng ngừa là rất cần thiết. Nhưng liệu yêu cầu nói trên có trễ quá hay không, khi mà từ trước đến nay việc xem xét, phê duyệt thiết kế các công trình xây dựng hầu như không tính đến khả năng chống chọi với động đất. Trong khi đó, từ lâu các nhà khoa học đã cảnh báo Hà Nội là một trong những địa phương nằm trong khu vực có nguy cơ bị động đất cao ở Việt Nam.
Trong hơn một chục năm qua, tốc độ xây dựng nhà cao tầng ở Việt Nam đã tăng vọt. Hàng trăm tòa nhà chung cư, cao ốc văn phòng... đã mọc lên tại Hà Nội và các trung tâm đô thị lớn khác. Có ai biết được, bao nhiêu trong số đó được thiết kế đủ tiêu chuẩn để có thể đứng vững khi xảy ra một trận động đất lớn như ở Nhật Bản? Con số ấy có lẽ là rất ít và cũng có thể là không.
Đáng ngại hơn, vì nhiều lý do, trong đó có vấn đề tham nhũng, mà nhiều công trình đã không được xây dựng theo đúng chất lượng lẽ ra phải đạt. Qua báo chí, chúng ta đã được biết không ít chung cư cao tầng, chủ yếu là chung cư tái định cư, vừa mới đưa vào sử dụng đã bị nứt và xuống cấp. Điều gì sẽ xảy ra đối với những tòa nhà loại này khi có động đất lớn, có lẽ ai cũng đoán được. Các công trình công cộng, như cầu, đường... cũng vậy. Thực tế trong những năm gần đây cho thấy, chưa cần tới động đất và sóng thần, chỉ với một trận bão lớn quét qua cũng đã đủ gây ra những thiệt hại nặng nề.
Trở lại với chỉ đạo của Hà Nội. Yêu cầu khi cấp phép xây dựng các công trình công cộng và tòa nhà cao tầng phải tính đến khả năng chống chọi với động đất là rất đúng, nhưng liệu có khả thi không? Vấn đề đặt ra là có bao nhiêu cơ quan nhà nước có chức năng cấp phép xây dựng ở Việt Nam có đủ trình độ để xác định thiết kế của một công trình đủ sức chống chọi với động đất đến mức nào? Câu trả lời có lẽ là không. Vì đây là một bài toán mà chỉ những nhà chuyên môn, các tổ chức tư vấn thiết kế chuyên nghiệp mới có thể tìm ra lời giải. Vì vậy, giao cho các cơ quan cấp phép xây dựng nhiệm vụ này là không thích hợp.
Từ những gì xảy ra ở Nhật Bản và nhiều nước khác trên thế giới trong thời gian qua, đã đến lúc Việt Nam phải đưa tiêu chuẩn chống động đất vào các công trình xây dựng, nhất là nhà cao tầng. Việc cần làm trước tiên là xây dựng bộ tiêu chuẩn thiết kế, xây dựng mới phù hợp với nguy cơ về động đất ở từng vùng. Đồng thời, cũng cần nâng cao vai trò của các tổ chức tư vấn, thiết kế, các viện nghiên cứu và trường đại học trong việc xem xét, thẩm định thiết kế các công trình xây dựng. Đây là phần việc mà các cơ quan chức năng nhà nước không thể làm thay.
Trương Hoàng - TBKTSG
(Theo Kien Viet)
